ترکیه در سال‌های اخیر به مقصدی محبوب برای دانشجویان بین‌المللی تبدیل شده است. هزینه‌های پایین‌تر نسبت به اروپا، دانشگاه‌های معتبر با رنکینگ جهانی، موقعیت جغرافیایی استراتژیک بین آسیا و اروپا، و البته امکان شرکت در برنامه Erasmus+ که به بورسیه اراسموس هم شناخته می‌شود، دلایل اصلی این انتخاب هستند.
بسیاری از دانشجویان خارجی ترکیه را سکوی پرتابی می‌دانند تا با تحصیل در آن، بتوانند با استفاده از بورسیه اراسموس برای یک یا دو ترم به دانشگاه‌های اروپایی بروند و تجربه تحصیل در آلمان، فرانسه، ایتالیا یا اسپانیا را به رزومه خود اضافه کنند.
ویزالین در این مقاله به صورت کامل توضیح می‌دهد که چطور می‌توانید با تحصیل در دانشگاه‌های ترکیه وارد برنامه اراسموس (بورسیه اراسموس) شوید و راه خود را به سمت دانشگاه‌های اروپایی باز کنید.
ویزالین، بالی از سازمان مهاجرتی کهن بابا، با تیمی از متخصصان برجسته ویزا و مهاجرت، در تمام مراحل سفر شما به سوی زندگی در خارج از کشور و اخذ اقامتی دلنشین، همراهتان خواهد بود. پیش از هر اقدامی، ما اینجا هستیم تا با مشاوره‌های تخصصی، بهترین و روشن‌ترین مسیر را برای آینده‌ای درخشان، پیش روی شما بگذاریم.
اراسموس چیست و چه ارتباطی با ترکیه دارد؟
برنامه Erasmus+ یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های آموزشی و تبادل دانشجویی در جهان است که توسط کمیسیون اروپا اداره می‌شود. این برنامه به دانشجویان اجازه می‌دهد مدتی از دوران تحصیل خود را در دانشگاه‌های خارجی سپری کنند و در عین حال، واحدهای گذرانده‌شده در دانشگاه مقصد، در دانشگاه مبدا نیز معتبر باشد.
جایگاه ترکیه در برنامه اراسموس
- ترکیه عضو اتحادیه اروپا نیست، اما از سال 2004 به‌عنوان یکی از کشورهای «شریک کامل» در برنامه Erasmus+ پذیرفته شده است.
- این به آن معناست که دانشگاه‌های ترکیه قراردادهای گسترده‌ای با صدها دانشگاه اروپایی دارند و دانشجویان ثبت‌نام‌شده در آن‌ها می‌توانند دقیقاً مانند یک دانشجوی اروپایی در اراسموس شرکت کنند.
- سالانه بیش از 15 هزار دانشجوی ترکیه‌ای و بین‌المللی از این طریق به اروپا اعزام می‌شوند.
تفاوت دانشجویان اروپایی و غیراروپایی در اراسموس ترکیه
- اگر دانشجویی در یک کشور غیراروپایی (مثل ایران) مشغول تحصیل باشد، به‌طور مستقیم نمی‌تواند در اراسموس شرکت کند.
- اما اگر همین دانشجو در یکی از دانشگاه‌های ترکیه ثبت‌نام کند، به‌عنوان «دانشجوی ترکیه‌ای» شناخته می‌شود و واجد شرایط شرکت در اراسموس خواهد بود.
به همین دلیل، تحصیل در ترکیه یک فرصت طلایی برای ورود غیرمستقیم به سیستم آموزش عالی اروپا محسوب می‌شود.
چرا تحصیل در ترکیه فرصتی برای ورود به بورسیه اراسموس است؟
بسیاری از دانشجویان بین‌المللی، ترکیه را نه فقط به خاطر کیفیت دانشگاه‌ها، بلکه به دلیل دسترسی مستقیم به اروپا از طریق بورسیه اراسموس انتخاب می‌کنند. دلایل اصلی این موضوع شامل موارد زیر است:
1) هزینه‌های پایین‌تر نسبت به اروپا
- شهریه دانشگاه‌های ترکیه، چه در بخش دولتی و چه خصوصی، بسیار کمتر از دانشگاه‌های اروپای غربی است.
- هزینه‌های زندگی در شهرهایی مثل آنکارا و ازمیر به‌مراتب پایین‌تر از شهرهای اروپایی مثل پاریس یا برلین است.
- این یعنی دانشجو می‌تواند با بودجه‌ای معقول، هم در ترکیه تحصیل کند و هم بعداً از کمک‌هزینه اراسموس برای رفتن به اروپا بهره‌مند شود.
2) موقعیت جغرافیایی ترکیه
- ترکیه دقیقاً در مرز بین آسیا و اروپا قرار دارد.
- این موقعیت باعث شده دولت ترکیه سیاست‌های آموزشی‌اش را با استانداردهای اروپایی هماهنگ کند.
- به همین دلیل، سیستم آموزش عالی ترکیه کاملاً با معیارهای بولونیا (Bologna Process) سازگار است و واحدهای درسی به‌راحتی در اروپا معادل‌سازی می‌شوند.
3) دانشگاه‌های معتبر و بین‌المللی
- بسیاری از دانشگاه‌های ترکیه دارای رنکینگ جهانی هستند و به‌طور گسترده با اروپا همکاری دارند.
- برنامه‌های انگلیسی‌زبان در رشته‌هایی مثل پزشکی، مهندسی و علوم اجتماعی به‌طور گسترده ارائه می‌شوند.
- همین موضوع فرصت دانشجویان خارجی را برای شرکت در اراسموس و تحصیل در دانشگاه‌های اروپایی افزایش می‌دهد.
4) امکان ورود غیرمستقیم برای دانشجویان غیراروپایی
- دانشجویان کشورهای خاورمیانه، آسیای مرکزی یا حتی آفریقا، اگر مستقیماً به اروپا اپلای کنند با موانع زیادی روبه‌رو می‌شوند.
- اما با ثبت‌نام در یک دانشگاه ترکیه‌ای، آن‌ها به‌طور کامل واجد شرایط اراسموس می‌شوند و شانسشان برای رفتن به اروپا چند برابر خواهد شد.
دانشگاه‌های ترکیه عضو اراسموس
تقریباً تمام دانشگاه‌های ترکیه عضو برنامه Erasmus+ هستند، اما برخی به دلیل تعداد قراردادهای بین‌المللی بیشتر و شهرت علمی، انتخاب‌های بهتری محسوب می‌شوند.
1) دانشگاه‌های دولتی معتبر
- دانشگاه بغازیچی (Boğaziçi University – استانبول)
- یکی از بین‌المللی‌ترین دانشگاه‌های ترکیه
- بیشتر رشته‌ها به زبان انگلیسی ارائه می‌شوند.
- قراردادهای اراسموس با بیش از 500 دانشگاه اروپایی
- دانشگاه فنی خاورمیانه (METU – آنکارا)
- تخصصی در علوم مهندسی و فناوری
- شناخته‌شده به‌عنوان پل ارتباطی علمی بین ترکیه و اروپا
- دانشگاه استانبول (Istanbul University)
- قدیمی‌ترین دانشگاه ترکیه با گستره وسیع رشته‌ها
- مشارکت فعال در پروژه‌های اروپایی و اراسموس
- دانشگاه حاجت‌تپه (Hacettepe University – آنکارا)
- قوی‌ترین در حوزه علوم پزشکی
- مقصدی محبوب برای دانشجویان بین‌المللی علاقه‌مند به رشته‌های سلامت
2) دانشگاه‌های خصوصی (Foundation Universities)
- دانشگاه کوچ (Koç University – استانبول)
- یکی از بهترین دانشگاه‌های خصوصی ترکیه
- بورسیه‌های تحصیلی سخاوتمندانه
- همکاری نزدیک با دانشگاه‌های اروپایی
- دانشگاه سابانجی (Sabancı University – استانبول)
- به‌ویژه در رشته‌های مهندسی و مدیریت شهرت دارد.
- سیستم آموزشی مشابه دانشگاه‌های اروپایی
- دانشگاه بیلکنت (Bilkent University – آنکارا)
- دانشگاهی با رنکینگ بالا در رشته‌های علوم اجتماعی و انسانی
- به‌شدت بین‌المللی و فعال در پروژه‌های اراسموس
3) آمار کلی
- بیش از 200 دانشگاه ترکیه در اراسموس فعال هستند.
- هزاران قرارداد دوطرفه با دانشگاه‌های اروپایی امضا شده است.
- رشته‌های محبوب برای اراسموس: مهندسی، پزشکی، علوم کامپیوتر، حقوق و مدیریت
مراحل ورود به اراسموس از طریق دانشگاه‌های ترکیه
اگر یک دانشجوی بین‌المللی در دانشگاه‌های ترکیه ثبت‌نام کند، فرآیند ورود به اراسموس به این شکل خواهد بود:
1: ثبت‌نام در دانشگاه ترکیه
- شما ابتدا باید دانشجوی رسمی یک دانشگاه ترکیه باشید (دولتی یا خصوصی).
- این ثبت‌نام می‌تواند در مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد یا دکترا باشد.
2: اعلام فراخوان اراسموس
- هر دانشگاه ترکیه در طول سال تحصیلی (معمولاً پاییز یا زمستان) یک فراخوان داخلی برای متقاضیان اراسموس منتشر می‌کند.
- دانشجویان متقاضی باید در این فراخوان ثبت‌نام کنند.
3: ارزیابی و انتخاب دانشجو
- معیار انتخاب ترکیبی از معدل (GPA) و سطح زبان است.
- برخی دانشگاه‌ها آزمون کتبی یا مصاحبه برگزار می‌کنند.
4: انتخاب دانشگاه میزبان اروپایی
- بعد از قبولی، دانشجو می‌تواند از میان لیست دانشگاه‌های طرف قرارداد، مقصد اروپایی خود را انتخاب کند.
- مثلاً اگر شما در دانشگاه استانبول درس می‌خوانید، می‌توانید برای یک ترم به دانشگاه‌های آلمان یا فرانسه بروید (در رشته‌های مورد توافق).
5: قرارداد یادگیری (Learning Agreement)
- یک قرارداد سه‌جانبه بین شما، دانشگاه ترکیه و دانشگاه اروپایی بسته می‌شود که شامل لیست دقیق دروس شماست.
- این تضمین می‌کند که پس از بازگشت، واحدها معادل‌سازی شوند.
6: اعزام به اروپا
- پس از تکمیل مراحل اداری و دریافت کمک‌هزینه، شما می‌توانید برای یک یا دو ترم در دانشگاه اروپایی انتخابی خود تحصیل کنید.
شرایط و مدارک لازم برای شرکت در اراسموس از دانشگاه‌های ترکیه
برای اینکه بتوانید به‌عنوان یک دانشجوی بین‌المللی از ترکیه وارد اراسموس شوید، باید شرایط و مدارک زیر را داشته باشید:
1) شرایط عمومی
- ثبت‌نام در یکی از دانشگاه‌های ترکیه
- داشتن حداقل یک سال سابقه تحصیل در دانشگاه مبدا (یعنی باید حداقل یک سال در ترکیه درس خوانده باشید).
- معدل (GPA) بالاتر از حداقل مورد نیاز (معمولاً 2.5 از 4 برای کارشناسی و 3.0 برای کارشناسی ارشد).
- سطح زبان انگلیسی یا زبان مقصد اروپایی (معمولاً B1 یا B2).
2) مدارک لازم
- ریزنمرات رسمی (Transcript)
- انگیزه‌نامه (Motivation Letter) توضیح درباره دلیل انتخاب اراسموس و کشور مقصد
- رزومه (CV) شامل فعالیت‌های علمی و اجتماعی
- مدرک زبان (IELTS، TOEFL یا آزمون داخلی دانشگاه)
- کپی پاسپورت معتبر
3) محدودیت‌ها
- هر دانشجو در هر مقطع (کارشناسی، ارشد، دکترا) حداکثر می‌تواند 12 ماه از فرصت‌های اراسموس استفاده کند.
- این 12 ماه شامل تحصیل و کارآموزی است.
بورسیه و کمک‌هزینه اراسموس برای دانشجویان در ترکیه
یکی از مهم‌ترین انگیزه‌ها برای شرکت در برنامه اراسموس، دریافت کمک‌هزینه مالی از اتحادیه اروپا است.
میزان کمک‌هزینه
- دانشجویان ثبت‌نام‌شده در دانشگاه‌های ترکیه، هنگام اعزام به اروپا، ماهانه بین 300 تا 600 یورو کمک‌هزینه دریافت می‌کنند.
- مبلغ دقیق بسته به کشور مقصد متفاوت است:
- کشورهای اروپای غربی (مثل فرانسه، آلمان، هلند): حدود450 تا 600 یورو.
- کشورهای اروپای شرقی (مثل لهستان، رومانی، مجارستان): حدود 300 تا 400 یورو.
پوشش هزینه‌ها
- این کمک‌هزینه بخشی از مخارج زندگی (اجاره، غذا، حمل‌ونقل) را پوشش می‌دهد.
- شهریه دانشگاه میزبان در اروپا کاملاً رایگان است، چون شما شهریه را در ترکیه پرداخت می‌کنید.
مزیت ویژه دانشجویان در ترکیه
- به دلیل پایین بودن هزینه‌های زندگی در ترکیه، بسیاری از دانشجویان می‌توانند بخشی از کمک‌هزینه خود را ذخیره کنند.
- بعضی دانشگاه‌های ترکیه حتی کمک‌هزینه تکمیلی هم ارائه می‌دهند.
تجربه تحصیل در ترکیه و رفتن به اروپا
دانشجویانی که ابتدا در ترکیه تحصیل می‌کنند و سپس از طریق اراسموس به اروپا می‌روند، معمولاً تجربه‌ای چندلایه دارند:
1) زندگی در ترکیه
- ترکیه کشوری با فرهنگ غنی و مهمان‌نواز است.
- هزینه‌های زندگی نسبت به اروپا پایین‌تر است.
- شهرهای بزرگ مثل استانبول، آنکارا و ازمیر فضای بین‌المللی دارند و زندگی دانشجویی بسیار فعال است.
2) ورود به اروپا از طریق اراسموس
- پس از یک یا دو سال زندگی در ترکیه، دانشجو آماده‌تر برای تجربه اروپا خواهد بود.
- بسیاری از دانشجویان خارجی از این طریق اولین تجربه تحصیل در کشورهای اروپایی را به دست می‌آورند.
- شبکه ارتباطی (Networking) دانشجویان بسیار گسترده‌تر می‌شود.
3) تأثیر بر آینده تحصیلی و شغلی
- تجربه تحصیل هم در ترکیه و هم در اروپا، ارزش رزومه شما را چند برابر می‌کند.
- بسیاری از دانشجویان پس از پایان برنامه اراسموس، برای ادامه تحصیل یا کار در اروپا اپلای می‌کنند.
مزایا و چالش‌های این مسیر
تحصیل در ترکیه و شرکت در بورسیه اراسموس فرصت‌های ارزشمندی برای ورود به اروپا فراهم می‌کند، اما در کنار مزایا، چالش‌هایی هم وجود دارد که باید پیش از تصمیم‌گیری بشناسید.
مزایا
| هزینه کمتر | تحصیل در ترکیه نسبت به اروپا ارزان‌تر است و در عین حال دسترسی به اراسموس را ممکن می‌کند. |
| دسترسی به اروپا | بدون نیاز به اپلای مستقیم از کشور مبدا، می‌توانید به دانشگاه‌های اروپایی بروید. |
| رزومه قوی‌تر | داشتن تجربه تحصیل در دو کشور مختلف، امتیاز بزرگی برای پذیرش‌های بعدی و فرصت‌های شغلی است. |
| فرصت یادگیری زبان‌های جدید | علاوه بر انگلیسی و ترکی، می‌توانید در اروپا زبان مقصد را هم یاد بگیرید. |
| شبکه‌سازی بین‌المللی | ارتباط با دانشجویان ترکیه‌ای و اروپایی در آینده شغلی بسیار ارزشمند خواهد بود. |
چالش‌ها
| زبان ترکی | برای زندگی روزمره در ترکیه دانستن زبان ترکی ضروری است. |
| رقابت برای سهمیه اراسموس | تعداد متقاضیان زیاد است و فقط دانشجویان با معدل و زبان خوب شانس بیشتری دارند. |
| تطبیق واحدها | بعضی دروس ممکن است به‌طور کامل معادل‌سازی نشوند. |
| سازگاری فرهنگی | زندگی در دو کشور متفاوت می‌تواند برای برخی سخت باشد. |
پرسش‌های متداول درباره تحصیل در ترکیه و شرکت در اراسموس
- 1. آیا دانشجویان خارجی هم می‌توانند از ترکیه وارد اراسموس شوند؟
بله. هر دانشجویی که در یک دانشگاه ترکیه ثبت‌نام کند (حتی اگر از کشور دیگری مثل ایران، افغانستان یا کشورهای عربی باشد) می‌تواند واجد شرایط شرکت در اراسموس شود. - 2. آیا نیاز به مدرک زبان انگلیسی دارم؟
بیشتر دانشگاه‌های ترکیه برای پذیرش در اراسموس مدرک زبان می‌خواهند. معمولاً سطح B1 یا B2 کافی است. بعضی دانشگاه‌ها آزمون داخلی زبان برگزار می‌کنند. - 3. چه مدت می‌توان در اروپا درس خواند؟
دانشجویان می‌توانند یک یا دو ترم (حداکثر 12 ماه در هر مقطع تحصیلی) در اروپا بگذرانند. - 4. آیا در طول دوره اراسموس باید شهریه دانشگاه اروپایی را بپردازم؟
خیر. شما شهریه را فقط به دانشگاه ترکیه پرداخت می‌کنید و تحصیل در دانشگاه میزبان اروپایی رایگان است. - 5. کمک‌هزینه اراسموس کافی است؟
این کمک‌هزینه بخشی از هزینه‌ها را پوشش می‌دهد. در کشورهای اروپای غربی ممکن است کافی نباشد و نیاز به بودجه اضافی داشته باشید. - 6. کدام دانشگاه‌های ترکیه بهترین شانس برای رفتن به اروپا را دارند؟
دانشگاه‌هایی مثل بوغازیچی، METU، سابانجی، کوچ، بیلکنت و حاجت‌تپه بیشترین قراردادهای بین‌المللی با اروپا را دارند.
نتیجه‌گیری نهایی
تحصیل در دانشگاه‌های ترکیه فرصتی استثنایی برای دانشجویان خارجی است که می‌خواهند بدون دردسر مستقیم اپلای کردن از کشور خود، وارد دانشگاه‌های اروپایی شوند. با شرکت در برنامه Erasmus+ از ترکیه:
- شما در محیطی بین‌المللی و با هزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه تحصیل می‌کنید.
- سپس برای یک یا دو ترم به اروپا می‌روید و تجربه تحصیل در دانشگاه‌های معتبر اروپایی را به رزومه خود اضافه می‌کنید.
- این تجربه می‌تواند سکوی پرتابی برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر یا ورود به بازار کار اروپا باشد.
توصیه نهایی برای موفقیت:
- دانشگاه ترکیه‌ای خود را با دقت انتخاب کنید (ترجیحاً دانشگاه‌هایی با قراردادهای زیاد در اراسموس).
- از همان ابتدا روی معدل و زبان تمرکز کنید.
- از مشاوره‌های دفتر بین‌الملل دانشگاه و سازمان‌هایی مثل ESN (Erasmus Student Network) استفاده کنید.
در نهایت، اگر هدف شما رسیدن به اروپا از مسیر تحصیل است، ترکیه یکی از بهترین گزینه‌هاست که هم هزینه‌ها را کاهش می‌دهد و هم شانس شما را برای حضور در برنامه‌های اروپایی بالا می‌برد.